Carmine, non citharâ, simulachraque functa canendo
Compulit in lacrymas; habet has à carmine laudes.
Nec tu perge precor sacras contemnere Musas,
Nec vanas inopesque puta, quarum ipse peritus
Munere, mille sonos numeros componis ad aptos,
Millibus & vocem modulis variare canoram
Doctus, Arionii meritò sis nominis hæres.
Nunc tibi quid mirum, si me genuisse poëtam
Contigerit, charo si tam propè sanguine juncti
Cognatas artes, studiumque affine sequamur:
Ipse volens Phoebus se dispertire duobus,
Altera dona mihi, dedit altera dona parenti,
Dividuumque Deum genitorque puerque tenemus.
Tu tamen ut simules teneras odisse camœnas,
Non odisse reor, neque enim, pater, ire jubebas
Quà via lata patet, quà pronior area lucri,
Certaque condendi fulget spes aurea nummi:
Nec rapis ad leges, malè custoditaque gentis
Jura, nec insulsis damnas clamoribus aures.
Sed magis excultam cupiens ditescere mentem,
Me procul urbano strepitu, secessibus altis
Abductum Aoniæ jucunda per otia ripæ
Phœbæo lateri comitem sinis ire beatum.
Officium chari taceo commune parentis,
Me poscunt majora, tuo pater optime sumptu
Cùm mihi Romulea patuit facundia linguæ,
Et Latii veneres, & quæ Jovis ora decebant
Grandia magniloquis elata vocabula Graiis,
Addere suasisti quos jactat Gallia flores,
Et quam degeneri novus Italus ore loquelam
Fundit, Barbaricos testatus voce tumultus,
Quæque Palæstinus loquitur mysteria vates.
Denique quicquid habet cælum, subjectaque cœlo
Terra parens, terræque & cœlo interfluus aer,
Quicquid & unda tegit, pontique agitabile marmor,
Per te nosse licet, per te, si nosse libebit.
Dimotáque venit spectanda scientia nube,
Nudaque conspicuos inclinat ad oscula vultus,
Ni fugisse velim, ni sit libâsse molestum.
I nunc, confer opes quisquis malesanus avitas
Austriaci gazas, Perüanaque regna præoptas.
Quæ potuit majora pater tribuisse, vel ipse
Jupiter, excepto, donasset ut omnia, coelo?
Non potiora dedit, quamvis & tuta fuissent,
Publica qui juveni commisit lumina nato
Atque Hyperionios currus, & fræna diei,
Et circùm undantem radiatâ luce tiaram.
Ergo ego jam doctæ pars quamlibet ima catervæ
Victrices hederas inter, laurosque sedebo,
Jamque nec obscurus populo miscebor inerti,
Vitabuntque oculos vestigia nostra profanos.
Este procul vigiles curæ, procul este querelæ,
Invidiæque acies transverso tortilis hirquo,
Sæva nec anguiferos extende Calumnia rictus;
In me triste nihil fædissima turba potestis,
Nec vestri sum juris ego; securaque tutus
Pectora, vipereo gradiar sublimis ab ictu.
At tibi, chare pater, postquam non æqua merenti
Posse referre datur, nec dona rependere factis,
Sit memorâsse satis, repetitaque munera grato
Percensere animo, fidæque reponere menti.
Et vos, O nostri, juvenilia carmina, lusus,
Si modo perpetuos sperare audebitis annos,
Et domini superesse rogo, lucemque tueri,
Nec spisso rapient oblivia nigra sub Orco,
Forsitan has laudes, decantatumque parentis
Nomen, ad exemplum, sero servabitis ævo.
Ισραὴλ ὅτε παῖδες, ὅτ ̓ ἀγλαὸ φῦλ ̓ Ἰακώβου
Αιγύπτιον λίπε δῆμον, ἀπεχθέα, βαρβαρόφωνον,
Δὴ τότε μοῦνον την ὅσιον γένος υἱες Ἰουδα
Εν δὲ θεὸς λαοῖσι μέγα κρείων βασίλευεν.
Εἶδε, καὶ ἐντροπάδην φύγαδ ̓ ἐῤῥωησε θάλασσα
Κύματι εἰλυμένη ῥοθίῳ, ὁδ ̓ ἄρ ̓ ἐστυφελίχθη
Ιρὸς Ἰορδάνης ποτὶ ἀργυροειδέα πηγὴν.
Εκ δ' ὄρεα σκαρθμοῖσιν ἀπειρέσια κλονέοντο,
Ως κριοὶ σφριγόωντες ἐϋτραφερῶ ἐν ἀλωῆ.
Βαιότεραι δ ̓ ἅμα πάσαι ἀνασκίρτησαν ἐρίπναι,
Οἷα παραὶ σύριγγι φίλῃ ὑπὸ μητέρι ἀρνες.
Τίπτε σύγ ̓ αἰνὰ θάλασσα πέλωρ φύγαδ ̓ ἐῤῥώησας;
Κύματι εἰλυμένη ῥοθίῳ; τί δ ̓ ἄρ ̓ ἐστυφελίχθης
Ιρὸς Ἰορδάνη ποτὶ ἀργυροειδέα πηγὴν;
Τίπτ ̓ ὄρεα σκαρθμοῖσιν ἀπειρέσια κλονέεσθε
Ως κριοὶ σφριγόωντες ἐϋτραφερῶ ἐν ἀλωῆ;
Βαιοτέραι τί δ' αρ' ὑμμὲς ἀνασκιρτησατ ̓ ἐρίπναι,
Οἷα παραὶ σύριγγι φίλῃ ὑπὸ μητέρι ἄρνες,
Σείες γαῖα τρέουσα θεὸν μεγάλ ̓ ἐκτυπέοντα
Γαῖα, θεὸν τρείουσ ̓ ὕπατον σέβας Ἰσσακίδαο
Ὃς τε καὶ ἐκ σπιλάδων ποταμοὺς χέε μορμύροντας
Κρήνηντ ̓ ἀέναον πέτρης ἀπὸ δακρυοέσσης.
Philosophus ad regem quendam qui eum ignotum
& insontem inter reos forte captum inscius
damnaverat τὴν ἐπὶ θανάτῳ πορευόμενος,
hæc subito misit.
Ω ἄνα εἰ ὀλέσης με τὸν ἔννομον, οὐδέ τιν ̓ ἀνδρῶν
Δεινὸν ὅλως δράσαντα, σοφώτατον ἴσθι κάρηνον
Ρηϊδίως ἀφέλοιο, τὸδ ̓ ὕστερον αὖθι νοήσεις,
Μαψ ἂντως δ ̓ ἀρ ̓ ἔπειτα χρόνω μαλα πολλὸν ὀδύρῃ,
Τοιόνδ ̓ ἐκ πόλεως περιώνυμον ἄλκαρ ὀλέσσας.
In Effigiei ejus Sculptorem.
̓Αμαθεῖ γεγράφθαι χειρὶ τήνδε μὲν εἰκόνα
Φαίῃς τάχ ̓ ἂν, πρὸς εἶδος αὐτοφυὲς βλέπων
Τὸν δ ̓ ἐκτυπωτὸν οὐκ ἐπιγνόντες, φίλοι,
Γελᾶτε φαύλου δυσμίμημα ζωγράφου.
Ad Salsillum poetam Romanum ægrotantem.
O MUSA gressum quæ volens trahis claudum,
Vulcanioque tarda gaudes incessu,
Nec sentis illud in loco minus gratum,
4 Μαψιδίως δ ̓ ἀρ ἔπειτα τεὸν πρὸς θυμὸν ὀδυρῆ 1673
Quàm cùm decentes flava Deiope suras
Alternat aureum ante Junonis lectum,
Adesdum & hæc s'is verba pauca Salsillo
Refer, camona nostra cui tantum est cordi,
Quamque ille magnis prætulit immeritò divis.
Hæc ergo alumnus ille Londini Milto,
Diebus hisce qui suum linquens nidum
Polique tractum, (pessimus ubi ventorum,
Insanientis impotensque pulmonis
Pernix anhela sub Jove exercet flabra)
Venit feraces Itali soli ad glebas,
Visum superbâ cognitas urbes famâ
Virosque doctæque indolem juventutis,
Tibi optat idem hic fausta multa Salsille,
Habitumque fesso corpori penitùs sanum;
Cui nunc profunda bilis infestat renes,
Præcordiisque fixa damnosùm spirat.
Nec id pepercit impia quòd tu Romano
Tam cultus ore Lesbium condis melos.
O dulce divûm munus, O salus Hebes
Germana! Tuque Phoebe morborum terror
Pythone caso, sive tu magis Pæan
Libenter audis, hic tuus sacerdos est.
Querceta Fauni, vosque rore vinoso
Colles benigni, mitis Euandri sedes,
Siquid salubre vallibus frondet vestris,
Levamen ægro ferte certatim vati.
Sic ille charis redditus rursùm Musis
Vicina dulci prata mulcebit cantu.
Ipse inter atros emirabitur lucos
Numa, ubi beatum degit otium æternum,
Suam reclivis semper Ægeriam spectans.
Tumidusque & ipse Tibris hinc delinitus.
Spei favebit annuæ colonorum :
Nec in sepulchris ibit obsessum reges
Nimiùm sinistro laxus irruens loro:
Sed fræna melius temperabit undarum,
Adusque curvi salsa regna Portumni.
Joannes Baptista Mansus Marchio Villensis vir ingenii laude, tum literarum studio, nec non & bellica virtute apud Italos clarus in primis est. Ad quem Torquati Tassi dialogus extat de Amicitia scriptus; erat enim Tassi amicissimus ; ab quo etiam inter Campaniæ principes celebratur, in illo poemate cui titulus Gerusalemme conquistata, lib. 20.
Fra cavalier magnanimi, è cortesi
Risplende il Manso
Is authorem Neapoli commorantem summâ benevolentiâ prosecutus est, multaei detulit humanitatis officia. Ad hunc itaque hospes ille antequam ab eá urbe discederet, ut ne ingratum se ostenderet, hoc carmen misit.
HÆC quoque Manse tuæ meditantur carmina laudi
Pierides, tibi Manse choro notissime Phoebi,
Quandoquidem ille alium haud æquo est dignatus honore,
Post Galli cineres, & Mecænatis Hetrusci.
Tu quoque si nostræ tantùm valet aura Camœnæ,
Victrices hederas inter, laurosque sedebis.
Te pridem magno felix concordia, Tasso
Junxit, & æternis inscripsit nomina chartis,
Mox tibi dulciloquum non inscia Musa Marinum
Tradidit, ille tuum dici se gaudet alumnum,
Dum canit Assyrios divûm prolixus amores;
Mollis & Ausonias stupefecit carmine nymphas.
Ille itidem moriens tibi soli debita vates
Ossa tibi soli, supremaque vota reliquit.
Nec manes pietas tua chara fefellit amici,
Vidimus arridentem operoso ex ære poetam.
Nec satis hoc visum est in utrumque, & nec pia cessant
Officia in tumulo, cupis integros rapere Orco,
Quà potes, atque avidas Parcarum eludere leges:
Amborum genus, & variâ sub sorte peractam
Describis vitam, moresque, & dona Minervæ ;
Æmulus illius Mycalen qui natus ad altam
Rettulit Æolii vitam facundus Homeri.
Ergo ego te Cliûs & magni nomine Phoebi
Manse pater, jubeo longum salvere per ævum
Missus Hyperboreo juvenis peregrinus ab axe.
Nec tu longinquam bonus aspernabere Musam,
Quæ nuper gelidâ vix enutrita sub Arcto
|