96) Athanasii Aegyptiorumque epistola synodica ad Liberium papam item subditicia, eiusque rescriptum apocryphum. 97) Athanasii Aegyptiorumque litterae apocryphae ad Felicem II. papam eiusque epistolae duae. 98) Altera epistola Liberi papae, non ut in editione Merlini invenitur, sed additis in fine tota epistola 13. Ennodii episcopi Ticinensis lib. II. et nota consulari: „data XV. Kal. Mart. Beato et Iuliano vv. cc. conss.“ 99) Sequuntur epistolae Damasi papae: a) ad Paulinum Antiochenum, quae est prima collectionis Hispanae:,,per filium meum Vitalem"; - b) epistola subditicia Damasi ad Hieronymum:,,dum multa corpora"; c) rescriptum apocryphum Hieronymi ad Damasum:,,supplex legi", cuius in fine omnes codices quaedam verba Isidori etymol. lib. I. c. 16:,,dupla quotienstercia pars ceditur" habent (cf. edit. mea); d),, Item eiusdem papae Damasi ad eundem Paulinum de damnatione quorundam hereticorum", quod est c. 1. epistolae secundae Damasi collectionis Hispanae, omissis verbis postremis: ,,quod omnes haeretici de filio dei etc."; e) epistola subditicia Stephani et trium conciliorum ad Damasum papam; f) rescriptum apocryphum Damasi ad eosdem; g),,quod omnes heretici de filio dei et spiritu sancto male sentientes in perfidia iudaeorum et gentilium inveniuntur" (c. 2. epistolae genuinae collectionis Hispanae cum nonnullis additamentis); h) epistola apocrypha Damasi „de vana superstitione corepiscoporum vitanda“; i) ,,Item de sacerdotibus qui de ecclesiis suis ad alias migrant ecclesias“ (c. 3. epistolae genuinae memoratae); — k),,Item incipit epistola Damasi urbis Romae pontificis: quoniam apostolicae" etc. (Cassiod. hist. trip. X. 15); − 1) „Professio catholicae fidei quam papa Damasus destinavit ad Paulinum Antiocenum" (1. c. c. 16); c. 16); m) epistola Damasi ad Illyricos (1. c. V. 29); n) epistola subditicia Damasi ad episcopos Italiae. - 100) Eaedem tres, quae in collectione Hispana inveniuntur epistolae Siricii. 101) Decretales duae Anastasii I. subditiciae. 102) Epistolae Innocenti I. papae eaedem 23 aut rectius 221 quae continentur in collectione Hispana et septem aliae, quae non in Hispana sed in collectione Quesnelliana leguntur. Ordinem prioris collectionis codices Pseudo-Isidorianae servaverunt, nisi quod post quartam epistolam, quae est scripta ad Felicem Nocerinum: mirari non possum" has septem inseruerunt: a) epistolam concilii Carthaginensis ad Innocentium:,,cum ex more" (coll. Quesn. ed. cit. p. 128), b) rescriptum Innocentii: „,in requirendo" (1. c. p. 134), c) epistolam Milevitani concilii ad Innocentium:,,quia te dominus" (1. c. p. 141), d) responsionem Innocentii:,,inter ceteras" (1. c. p. 144), e) epistolam familiarem V episcoporum ad Innocentium: ,de conciliis duobus" (1. c. p. 149), f) rescriptum Innocentii ad eosdem: ,fraternitatis" (1. c. p. 160), g) epistolam Innocentii ad Aurelium Carthaginensem episcopum:,,in familiaribus" (1. c. p. 165). Praeterea animadvertendum est, omnibus in codicibus fini quartae epistolae memoratae ad Felicem Nocerinum addita esse alia quaedam verba: „,nullus sibimet de multiplicatione negavit effectum. dat. XI. Kal. Iun. Erculano v. c. cons.", quae sunt epistolae Leonis M. ad Anatolium: ,manifestato" c. 2. i. f. c. 6. (Op. Leon. ed. Ball. Tom. I. p. 1163 sqq.)2 1 In Hispana 22 epistolae leguntur: aliam Pseudo-Isidorus non addidit, sed epistolam quintam ad Maximum et Severum, quae in Pseudo-Isidorianis est duodecima, in hasce duas dissecuit: 1),,Item Innocenti ad Maximum et Severum episcopos de his qui in presbiterio filios genuerint, ut ab officio removeantur. Ecclesiasticorum canonum — annexa declarat“, et 2) „Quod hi qui in presbiterio filios genuerint, removeri ab offitio debeant. Qui zelo fidei — illicita iudicentur." In codice Paris. 3852 inter epistolam ad Victoricum, quae est secunda, et epistolam ad Felicem, trium columnarum, scilicet dextrae folii 104 rect. et duarum fol. 104. spatium intererat: 103) Duae epistolae Zosimi collectionis Hispanae. 104) Bonifaci I. decretales 4, quae in eadem collectione inveniuntur. 105) Coelestini I. epistolae 3 eaedem quae in Hispana leguntur. 106),,Incipiunt decreta Sixti papae" (epistola subditicia Sixti III.). 107) Praemissis verbis: „Finiunt epistolae decretorum Caelestini et Sixti. Dehine secuntur decreta papae Leonis" proferuntur epistolae Leonis M. et quidem: 1) epistola ad Theodoritum episcopum:,,remeantibus ad nos" (op. Leon. ed. Ball. Tom. I. p. 1218) quae in prioribus collectionibus non invenitur; 2) epistola Eusebii Mediolanensis ad Leonem (l. c. p. 1080, c. 56 coll. Quesnell.); 3) Ravennii aliorumque Gallorum epistola ad Leonem (1. c. p. 1107, c. 57 coll. Quesnell.); 4) Leonis epistola ad Iuvenalem episcopum Hierosolymitanum (1. c. p. 1285, c. 68 coll. Quesnell.); 5) ad Flavianum episcopum Constantinopolitanum:,,lectis litteris tuae dilectionis", in c. 69 coll. Quesnell. et IVa inter epistolas Leonis in collectione Hispana exhibita); 6) ad Pulcheriam: „,quantum praesidii" (1. c. p. 853, c. 79 cod. Quesnell.); 7) ad clerum et plebem Constantinopolitanae urbis: „,licet de his“ (l. c. p. 975, c. 80 coll. Quesnell.) — [cod. Carnot. 67bis epistolam sub 5) memoratam tantum usque ad verba: „pietatis suae dispositionem in sacramento (c. 3. collect. Hispan.) et omissis litteris sub 6) enumeratis posteriorem tantum partem epistolae ad clerum et plebem Constantinopolitanae urbis: „,quae de sponsi carne prodit quando ex latere“ etc. (op. Leon. 1. c. p. 980. c. 4.) exhibet]; 8) ad Palaestinos:,,sollicitudini meae“ (l. c. p. 1256, c. 81 coll. Quesnell.), non integra epistola, cum c. 3-9 edit. fratrum Baller. in PseudoIsidorianis desint; 9) ad Aquileiensem episcopum:,,relatione fratris et episcopi" (1. c. p. 582, c. 82 coll. Quesnell.); 10) ad Iulianum episcopum: ,,licet per nostros" (1. c. p. 875, c. 88 coll. Quesnell.); 11) ad Theodosium augustum:,,quantum rebus humanis“ (l. c. p. 839, c. 89 coll. Quesnell.); 12) omissa inscriptione epistola ad episcopos, qui in synodo Chalcedonensi congregati fuerunt:,,omnem quidem" (1. c. p. 1193, c. 92 coll. Quesnell.); 13) ad Anatholium episcopum:,,diligentiam" (1. c. p. 1317, c. 93 coll. Quesnell.); 14) ad Leonem augustum:,,multo gaudio mens" (1. c. p. 1339, c. 94 coll. Quesnell.); 15) ad Anatholium:,,lectis dilectionis tuae litteris quas per filium nostrum Patricium" (l. c. p. 1342, c. 95 coll. Quesnell.); 16) ad eundem: „,si firmo incommutabilique" (1. c. p. 1277, c. 96 coll. Quesnell.), post cuius finem in Pseudo-Isidorianis excepto cod. Ottoboniano leguntur:,, Explicit ad Anatholium. Dehinc secuntur decreta papae Leonis ad Euticen Constantinopolitanum abbatem qui verbi et carnis unam ausus est pronuntiare naturam, dum constat in domino Iesu Christo unam personam nos confiteri in duabus naturis, dei scilicet atque hominis" (quae verba fere in omnibus concordant cum inscriptione Leonis epistolae primae in collectione Hispana anteposita). 17-19) Sequuntur priores tres epistolae Leonis collectionis Hispanae: a),, scriptum Leonis episcopi urbis Rome ad Euticen Constantinopolitanum abbatem adversus Nestorianam heresem, b) ad Flavianum Constantinopolitanum:,, cum christianissimus“, c) rescriptum Flaviani ad Leonem, cuius finis a fine epistolae qui est in collectione Hispana discrepat; codices enim Pseudo-Isidoriani rescriptum tantum usque ad verba c. 3:,,antiquam impii Valentini et Apollinaris reparans sectam" exhibent omissisque reliquis addunt posteriorem partem epistolae Leonis ad Italos, quae in collectione Hispana inter epistolas Leonis est 28a inde a verbis:,,hos enim divulgavit auctoritas et censura coercuit“ usque alia manu postea fol. 104rect. inscripta sunt:,,Maritum duarum post baptismum — magis pecuniam offert" (c. 72 lib. Augustino ascripti de ecclesiasticis dogmatibus repetitum in c. 2. D. XXXIII.). 1 In Paris. 3852 hic folium exsectum est, ita ut pars huius epistolae desit. 2 Inscriptio Paris. 3852 est: „,epistola Leonis ad Eutichem presbiterum.“ ad finem. 20-25) Sequuntur 6 epistolae, 23, 24a, 25a1, 26a, 27a, 28a collectionis Hispanae: a) ad Martianum:,,multa mihi“, b) ad eundem Martianum:,,puritatem fidei", c) ad eundem: „,quod saepissime", d) ad Leonem augustum:,, promisisse me", e) ad Turibium Asturicensem:,,quam laudabiliter", f) ad episcopos per Italiam: „,in consortium", sed codices epistolam non integram ut in collectione Hispana, sed tantum usque ad verba:,,nostra reperit, vigilantia divulgavit" continent adduntque pro reliqua parte huius epistolae, quam epistolae sub 17-19, c memoratae subiunxerunt, illa, quae ibi omiserunt, scilicet a verbis: „,qui timebaut praeceptum" etc. usque ad finem, ita ut in Pseudo-Isidorianis posteriores partes rescripti ad Flavianum et epistolae ad Italos commutatae sint. Sequuntur 19 epistolae eiusdem papae, quae habentur in collectione Hispana a quarta usque ad 22am: 26) epistola ad Flavianum, eadem, quam iam quintam Pseudo-Isidoriani afferunt, 27) epistola Petri Ravennensis ad Eutychetem presbyterum:,,tristis legi", 28) ad Ephesinam synodum: ,,religiosa clementissimi“, 29) ad Theodosium augustum:,,litteris clementiae vestrae", 30) ad Pulcheriam augustam:,,si epistolae quae", 31) ad eandem:,,gaudere me", 32) epistola exhortatoria ad Martianum: „,bonorum operum", 33) ad Theodosium augustum: ,,omnibus quidem vestrae", 34) ad Pulcheriam augustam:,,gaudeo fidei“, 35) ad Faustum et Martianum ceterosque presbyteros: „causa fidei“, 36) ad Pulcheriam: ,,quod semper", 37) ad Anatholium Constantinopolitanum:,,gaudeamus in domino", 38) ad Martianum:,,quamvis per Constantinopolitanos", 39) ad eundem:,, multam mihi fiduciam", 40) ad Anatholium Constantinopolitanum: ,,licet sperem“, 41) ad Martianum: ", poposceram quidem", 42) ad synodum Chalcedonensem: „,optaveram quidem", 43) ad Martianum:,,magno munere", 44) ad Anatholium: ,, manifestato sicut", quam codices Pseudo-Isidoriani non integram, sed tantum usque ad verba:,,et illa Nicaenorum canonum per sanctum tere spiritum ordinata conditio in aliqua unquam sit parte solubilis" exhibent, post haec verba addentes: ,, quos videt dignatio tua non posse reprobari eligere debebis quos clericos facias. Si enim nullam gratiam hominibus aut beneficium praestare velimus tales invenire possumus, de quorum adsumptione nec metuere nec erubescere valeamus“, 45) epistola Leonis ad episcopos per Siciliam:,,divinis praeceptis", quae est 29a collectionis Hispanae. Qua in re tamen codices non concordant: Rotomagensis enim ante has litteras posuit epistolam ad Dorum Beneventanum:,,iudicium quod de te" (op. Leon. 1. c. p. 732, c. 98 coll. Quesnell.), Paris. 3852 et Ottobon. eandem epistolam inter ipsa verba epistolae ad episcopos per Siciliam inseruerunt. In Paris. enim et Ottobon. leguntur post epistolam 44am litterae:,,divinis praeceptis" usque ad verba: unum est sacramentum" (c. 3. i. f. coll. Hispan.), sequitur praemissa inscriptione:,,item ad Dorum Beneventanum episcopum" epistola: „,iudicium quod de te", cui additur reliqua pars (c. 4-7. collect. Hispan.) epistolae ad episcopos per Siciliam. 46) Epistola ad universos episcopos per Campaniam etc.:,,Ut nobis gratulationem", quae est 30a coll. Hisp.; 47) ad Ianuarium:,,lectis fraternitatis tuae litteris vigorem" (31a coll. Hispan.); 48) ad Rusticum Narbonensem: „, epistolas fraternitatis tuae" (32a coll. Hispan.); 49) ad Anastasium Thessalonicensem: ,, quanta fraternitati" (33a coll. cit.), cuius epistolae rubricae capitum tantum in Carnot. leguntur; reliqua desunt, quamquam adhuc una pagina et totum folium pura in eo inveniuntur. In Ottobon. tantum principium epistolae legi potest, cetera quae in ultima pagina codicis erant, detrita sunt. In duobus Paris. et Rotomag. sequuntur: 50) epistola ad Nicetam Aquileiensem:,,regressus ad nos" (34a coll. Hisp.); 51) ad Africanos episcopos: „,cum de ordinationibus“ (35a coll. Hispan.), quae tamen non plane cum textu coll. Hisp. concordat: in Par. inter suppl. lat. et Rotomag. enim ponitur a) initium epistolae usque ad verba: dum in ecclesia qui nullum subiere ministerium perverso eligentium iudicio indebitum obtinent principatum" (c. 1 i. med. coll. Hisp.); b) sequitur pars epistolae Leonis ad Dioscorum: quan tum dilectione" 38ae coll. Hisp.) a verbis (c. 1):,,quod cum apostoli Pauli“ Dat. II. 108) Sequuntur tria documenta Hilari papae, quae etiam in collectione Hispana inveniuntur: 1) synodale decretum et duae epistolae ad Ascanium: „, postquam litteris" et,, divinae circa nos." In Paris. 3852 tantum duo priora documenta leguntur et quidem epistola:,,postquam litteris" in fol. 171. et 174, inter quam (fol. 172 et 173) amanuensis haec documenta Hilari ex collectione Hadriano-Dionysiana inseruit: Tituli decretorum Hilari papae: I. Synodum habitam in basilicae beatae Mariae V. Subscriptio episcoporum qui fuerunt in synodo 1:,,Sub die XVI. Kal. Decembr. etc. etiam universis presbiteris astantibus quoque diaconibus“ (p. 487-489 ed. cit.) et (omissis quae ibidem leguntur in p. 489-492: „Hilarius episcopus dixit: quoniam religiosus nostrorum scripta legantur, Paulus notarius recitavit") duas epistolas Ascanii episcopi, ut in Dionysiana (1. c. p. 492-498) a verbis: ,,beatissimo et apostolica reverentia a nobis usque ad verba:,, gesta notariorum sollicitudo curabit.“ 109) Epistola Simplicii ad Zenonem: „, plurimorum relatu" et epistola Acacii episcopi Constantinopolitani ad eundem:,,sollicitudinem omnium", quae sunt in collectione Hispana. 110) Decretales 3 Felicis III.: a) ad episcopos per Siciliam:,,qualiter in Africanis", b) ad Acacium Constantinopolitanum:,, multarum transgressionum", c) ad Zenonem: Filius noster." 2 1 Rubrica VIa, quae est in Dionysiana, omissa est. 2 In cod. Par. 3852 postea folium additum est, in quo leguntur duae epistolae Simplicii (ad Ioannem Ravennatem:,,si quis esset" et ad episcopum Florentinum:,,relatio") et decreta Felicis III. papae, omnia ex collectione Hadriano-Dionysiana desumta. 111) Decreta Gelasi I.: a),, In Christi nomine incipiunt decreta de recipiendis et non recipiendis libris quae scripta sunt a Gelasio papa cum LXX eruditissimis viris episcopis in sede apostolica urbis Romae. Post propheticas etc.; b) ad Faustum magistrum:,,ego quoque" (c. 48 coll. Quesnell.); c) ad Anastasium imperatorem: „,,Famuli vestrae" (c. 49 ibid.); d),, Incipiunt rationes reddende Acatium a sede apostolica competenter fuisse dampnatum“ (c. 50 l. c.); e),, Incipit de eadem ratione reddenda ad episcopos Orientales" (c. 51 l. c.); f) decretum generale Gelasii:,,necessaria rerum"; g) epistola ad Sicilienses episcopos:,,praesulum nostrorum", quae duo documenta leguntur in collectione Hispana. Omnia haec exhibent codices Paris. int. suppl. lat. 840 et Rotom., in Paris. 3852 tantum decretum de recipiendis libris invenitur. 112) Epistola una Anastasi II.: „Exordium pontificatus", quae est in Hispana collectione. 113) Documentorum quae ad Symmachum pertinent: a) epistola ad Caesarium: ,,hortatur nos aequitas", quae est in Hispana collectione; b),,incipiunt decreta pape Symmachi post consulatum Paulinum v. c. die Calendarum" etc., synodus I. collectionis Dionysianae, cuius subscriptiones Par. 3852 et Rotomag. omiserunt; c),,exemplar constituti facti a domno Symmacho papa de rebus conservandis", ut legitur in collect. cit. Codd. Par. 3852 et Rotomag. omittentes initium et nomina episcoporum initio exemplaris inserta incipiunt a verbis:,,adstantibus quoque diaconibus" etc. (p. 567 ed. cit.) des inuntque in catalogo episcoporum verbis:,, Emilianus Vecellensis" (p. 576 1 c.); d) Par. int. suppl. lat. 840 solus exhibet synodum IVam Symmachi, et e) post eam Ennodi libellum apologeticum (ed. Sirm. p. 317) praemissis verbis: „,in nomine patris et filii et spiritus sancti incipit Via dus a ducentis triginta episcopis in consistorio Lateranensis XVmo Kalendarum Novembrium die auctoritate et presentia Symmachi papae Romae habita et ab Ennodio diacono precepto et ab auctoritate memorati papae atque omnium episcoporum qui in eandem synodum convenerunt scripta et postmodum in conspectu eorum omnium recitata atque adprobata dignaque ab omnibus laude roborata adversus eos qui contra synodum scribere praesumpserunt, ut nec de apostolicae sedis praesule nec de ullo umquam tempore praesumant, qualia de iamdicto domno Symmaco papa praesumpta sunt. Incipit prefatio synodi.“ In praefationis indicatae quae sequitur verbis: ...,,cari et per blandimenta“ denuo incipiunt Par. 3852 et Rotomag. Praefationi omnes codices subiciunt verba1: Ac in synodo 2 optimae lector regularem synodi intellege rationem eiusque3 obiectorum discerne latratum5, licet Ennodius in persona doctor episcoporum omnium ad hoc concilium convenientium scripserit rogitus 7", et opusculum ipsum Ennodü 8. f) „, Actio V. sinodi CCXVIII. episcoporum praesidente sanctissimo papa Simacho Romae temporibus Teoderici regis" (subditicia), cuius subscriptiones Par. 3852 et Rotomag. omiserunt. g),,Incipiunt regule sexte synodi Simachi pape sub Teoderico rege Romae habitae sub die Kalendar. Octobr." (apocrypha), cuius subscriptiones etiam in solo cod. Par. int. suppl. lat. 840 inveniuntur. h) „Incipit epistola Simmachi papae Laurentio Mediolanensis ecclesiae archiepiscopo directa: "prodit religiosae" (est dictio Ennodü data Stephano 1. c. p. 473). i),, Item 1 Sec. Par. int. suppl. lat. 840. 2 Par. 3852 et Rotom.:,,hoc in libello". cit.: „, eique“. 4 Par. cit.:,,obiectori“, Rotom.: „obtrectatorum“. 5 Verba inde a,,licet Ennodius" om. Rotom. 6 Par. cit.,,sacerdotum" pro: episcoporum convenientium. 7 Par. cit.:,,rogatus.“ 8 In Par. 3852 inter opusculum Ennodii (fol. 185. 186) duae epistolae postea insertae leguntur: a),,Ex decretis Paschasi papae: fraternae mortis incurrit" (epistola Widi monachi ad Heribertum archiepiscopum Coloniensem. Baluze, Miscellanea. Par. 1678. Tom. I. p. 412), b),,Gregorius episcopus servus servorum - Remensi, Scenonensi etc. ,,Longa iam temporum" (epistola Gregorii VII. Jaffé 3637). 6 3 Par. |