Imatges de pàgina
PDF
EPUB

Contigerit, caro si tam prope sanguine juncti
Cognatas artes, studiumque affine, sequamur?
Ipse volens Phoebus se dispertire duobus,
Altera dona mihi, dedít altera dona parenti;
Dividuumque deum, genitorque puerque, tenemus.
Tu tamen ut simules teneras odisse Camoenas,
Non odisse reor; neque enim, pater, ire jubebas
Qua via lata patet, qua pronior area lucri,
Certaque condendi fulgit spes aurea nummi :
Nec rapis ad leges, male custoditaque gentis
Jura, nec insulsis damnas clamoribus aures;
Sed, magis excultam cupiens ditescere mentem,
Me procul urbano strepitu, secessibus altis
Abductum, Aöniæ jucunda per otia ripæ,
Phœbæo lateri comitem sinis ire beatum.
Officium cari taceo commune parentis ;

Me poscunt majora: tuo, pater optime, sumtu,
Cum mihi Romuleæ patuit facundia linguæ,
Et Latii veneres, et quæ Jovis ora decebant
Grandia magniloquis elata vocabula Graiis,
Addere suasisti quos jactat Gallia flores;
Et quam degeneri novus Italus ore loquelam
Fundit, barbaricos testatus voce tumultus ;
Quæque Palæstinus loquitur mysteria vates.
Denique quicquid habet cœlum, subjectaque cœlo
Terra parens, terræque et cœlo interfluus aer,
Quicquid et unda tegit, pontique agitabile marmor,
Per te nosse licet, per te, si nosse libebit :
Dimotaque venit spectanda scientia nube,
Nudaque conspicuos inclinat ad oscula vultus,
Ni fugisse velim, ni sit libasse molestum.

I
nunc, confer opes, quisquis malesanus avitas
Austriaci gazas, Perüanaque regna, præoptas.
Quæ potuit majora pater tribuisse, vel ipse
Jupiter, excepto, donasset ut omnia, cœlo?
Non potiora dedit, quamvis et tuta fuissent,
Publica qui juveni commissit lumina nato,
Atque Hyperionios currus, et fræna diei,
Et circum undantem radiata luce tiaram.
Ergo ego, jam doctæ pars quamlibet ima catervæ,
Victrices hederas inter laurosque sedebo;
Jamque nec obscurus populo miscebor inerti,
Vitabuntque oculos vestigia nostra profanos.
Est procul, vigiles curæ; procul este, querelæ ;
Invidiæque acies transverso tortilis hirquo;
Sæva nec anguiferos extende, calumnia, rictus :
In me triste nihil, fœdissima turba, potestis,
Nec vestri sum juris ego; securaque tutus
Pectora, vipereo gradiar sublimis ab ictu.

[merged small][ocr errors][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small]

At tibi, care pater, postquam non æqua merenti
Posse referre datur, nec dona rependere factis,
Sit memorasse satis, repetitaque munera grato
Percensere animo, fidæque reponere menti.

Et vos, O nostri, juvenilia carmina, lusus,
Si modo perpetuos sperare audebitis annos,
Et domini superesse rogo, lucemque tueri,
Nec spisso rapient oblivia nigra sub Orco;
Forsitan has laudes, decantatumque parentis
Nomen, ad exemplum, sero servabitis ævo.

AD SALSILLUM, POETAM ROMANUM, ÆGROTANTEM.İ

SCAZONTES.

O MUSA, gressum quæ volens trahis claudum,
Vulcanioque tarda gaudes incessu,
Nec sentis illud in loco minus gratum,
Quam cum decentes flava Deiopej suras
Alternat aureum ante Junonis lectum ;
Adesdum, et hæc s'is verba pauca Salsillo
Refer, Camoena nostra cui tantum est cordi,
Quamque ille magnis prætulit immerito divis.
Нӕс ergo alumnus ille Londini Milto,
Diebus hisce qui suum linquens nidum,
Polique tractum, pessimus ubi ventorum,
Insanientis impotensque pulmonis,
Pernix anhela sub Jove excercet flabra,
Venit feraces Itali soli ad glebas,
Visum superba, cognitas urbes fama,
Virosque, doctæque indolem juventutis.
Tibi optat idem hic fausta multa, Salsille,
Habitumque fesso corpori penitus sanum ;
Cui nunc profunda bilis infestat renes,
Præcordiisque fixa damnosum spirat;
Nec id pepercit impia, quod tu Romano
Tam cultus ore Lesbium condis melos.

O dulce divum munus k, O Salus, Hebes
Germana! Tuque, Phœbe, morborum terror,
Pythone cæso, sive tu magis Pæan
Libenter audis, hic tuus sacerdos est.
Querceta Fauni, vosque rore vinoso

Colles benigni, mitis Evandri sedes,

[blocks in formation]

i Giovanni Salsilli had complimented Milton at Rome in a Latin tetrastich, for his Greek, Latin, and Italian poetry: Milton in return, sent these elegant Scazontes to Salsilli when indisposed.-T. WARTON.

1 Quam cum decentes flava Deiope, &c.

As the Muses sung about the altar of Jupiter, in "Il Penseroso," v. 47.-T. WARTON. O dulce divum munus, &c.

I know not any finer modern Latin lyric poetry, than from this verse to the end. The close, which is digressional, but naturally rises from the subject, is perfectly antique. -T. WARTON.

Siquid salubre vallibus frondet vestris,
Levamen ægro ferte certatim vati.
Sic ille, caris redditus rursum Musis,
Vicina dulci prata mulcebit cantu.
Ipse inter atros emirabitur lucos
Numa, ubi beatum degit otium æternum,
Suam reclivis semper Egeriam spectans.
Tumidusque et ipse Tibris, hinc delinitus,
Spei favebit annuæ colonorum;
Nec in sepulcris ibit obsessum reges,
Nimium sinistro laxus irruens loro ;
Sed fræna melius temperabit undarum,
Adusque curvi salsa regna Portumni.

30

35

40

MANSUS.1

Joannes Baptista Mansus, Marchio Villensis, viringenii laude, tum literarum studio, necnon et bellica virtute, apud Italos clarus in primis est; ad quem Torquati Tassi Dialogus extat de Amicitia scriptus; erat enim Tassi amicissimus; ab quo etiam inter Campaniæ principes celebratur, in illo poemate cui titulus 'Gerusalemme Conquistata,' lib. 20.

Fra cavalier magnanimi, è cortesi
Risplende il Manso.

Is auctorem Neapoli commorantem summa benevolentia prosecutus est, multaque ei detulit humanitatis officia: ad hunc itaque hospes ille, antequam ab ea urbe discederet, ut ne ingratum se ostenderet, hoc carmen misit :

HÆC quoque, Manse, tuæ meditantur carmina laudi
Pierides, tibi, Manse, choro notissime Phœbi;

Quandoquidem ille alium haud æquo est dignatus honore,
Post Galli cineres, et Mecænatis Hetrusci.

Tu quoque, si nostræ tantum valet aura Camœnæ,
Victrices hederas inter laurosque sedebis.

Te pridem magno felix concordia Tasso
Junxit, et æternis inscripsit nomina chartis :
Mox tibi dulciloquum non inscia Musa Marinum
Tradidit; ille tuum dici se gaudet alumnumm,
Dum canit Assyrios divum prolixus amores;
Mollis et Ausonias stupefecit carmine nymphas.

5

10

1 At Naples Milton was introduced to Giovanni Battista Manso, Marquis of Villa, and at leaving Naples sent him this poem. He was a nobleman of distinguished rank and fortune, had supported a military character with high reputation, of unblemished morals, a polite scholar, a celebrated writer, and a universal patron. It was among his chief honours, that he had been the friend of Tasso: and this circumstance, above all others, must have made Milton ambitious of his acquaintance. He is not only complimented by name in the twentieth canto of the "Gerusalemme," but Tasso addresed his "Dialogue on Friendship" to Manso. He died in 1645, aged eighty-four.-T. Warton.

m Ille tuum dici se gaudet alumnum.

Marino cultivated poetry in the academy of the Otiosi, of which Manso was one of the founders. Hither he was sent by the Muse, who was "non inscia," not ignorant of his poetical abilities and inclinations, &c. for at first, against his will, his father had put him to the law.-T. WARTON.

Dum canit, &c.

The allusion is to Marino's poem "Il Adone."-T. WARTON.

Ille itidem moriens tibi soli debita vates
Ossa, tibi soli, supremaque vota reliquit :
Nec Manes pietas tua cara fefellit amici :
Vidimus arridentem operoso ex ære poetam o.

Nec satis hoc visum est in utrumque, et nec pia cessant
Officia in tumulo; cupis integros rapere Orco,
Qua potes, atque avidas Parcarum eludere leges;
Amborum genus, et varia sub sorte peractam
Describis vitam, moresque, et dona Minervæ ;
Emulus illius, Mycalen qui natus ad altam
Rettulit Æolii vitam facundus Homeri P.
Ergo ego te, Clius et magni nomine Phœbi,
Manse pater, jubeo longum salvere per ævum,
Missus Hyperboreo juvenis peregrinus ab axe.
Nec tu longinquam bonus aspernabere Musam,
Quæ nuper gelida vix enutrita sub Arcto,
Imprudens Italas ausa est volitare per urbes.
Nos etiam in nostro modulantes flumine cygnos
Credimus obscuras noctis sensisse per umbras,
Qua Thamesis 4 late puris argenteus urnis
Oceani glaucos perfundit gurgite crines:
Quin et in has quondam pervenit Tityrus oras ".

Sed neque nos genus incultum, nec inutile Phobo,

Qua plaga septeno mundi sulcata Trione
Brumalem patitur longa sub nocte Boöten.
Nos etiam colimus Phoebum, nos munera Phœbo
Flaventes spicas, et lutea mala canistris,

Halantemque crocum, perhibet nisi vana vetustas,
Misimus, et lectas Druidum de gente choreas.
Gens Druides antiqua, sacris operata deorum,
Heroum laudes, imitandaque gesta, canebant;
Hinc quoties festo cingunt altaria cantu,
Delo in herbosa, Graiæ de more puellæ,

15

20

25

30

35

40

45

Marino died at Naples in 1625,

• Vidimus arridentem operoso ex ære poetam.
Marino's monument at Naples, erected by Manso.
aged fifty-six.-T. WARTON.

P Mycalen qui natus ad altam
Rettulit Æolii vitam facundus Homeri.

Plutarch, who wrote the "Life of Homer." He was a native of Boeotia, where Mycale is a mountain.-T. WArton.

The learned translator of this poem into English verse, the Rev. Joseph Stirling, observes that Herodotus is here intended; and that Mr. Warton is mistaken in supposing Milton to allude to Plutarch: for, he adds, "a mountain of the name of Mycale in Boeotia will not be found either in Pausanias or Strabo: Mycale was in Asia Minor, the country of Herodotus. The epithet 'facundus,' which Mr. Warton admires, is particularly applicable to the father of history; But I doubt whether it would be allowed to Plutarch on the banks of the Ilissus, though he is rich in biographical and moral reflections."-TODD. 4 Qua Thamesis, &c.

Spenser.-HURd.

Quin et in has quondam pervenit Tityrus oras.

"Like me, too, Chaucer travelled into Italy." In Spenser's "Pastorals," Chaucer is constantly called Tityrus.-T. WARTON.

Carminibus lætis memorant Corineida Loxos,
Fatidicamque Upin, cum flavicoma Hecaërge,
Nuda Caledonio variatas pectora fuco.

Fortunate senex, ergo, quacunque per orbem
Torquati decus, et nomen celebrabitur ingens,
Claraque perpetui succrescet fama Marini:

Tu quoque in ora frequens venies, plausumque virorum,
Et parili carpes iter immortale volatu.

Dicetur tum sponte tuos habitasse penates
Cynthius, et famulas venisse ad limina Musas:

At non sponte domum tamen idem t, et regis adivit
Rura Pheretiadæ, cœlo fugitivus Apollo;

Ille licet magnum Alciden susceperat hospes :
Tantum ubi clamosos placuit vitare bubulcos,
Nobile mansueti cessit Chironis in antrum,
Irriguos inter saltus, frondosaque tecta,
Peneium prope rivum : ibi sæpe sub ilice nigra,
Ad citharæ strepitum, blanda prece victus amici,
Exilii duros lenibat voce labores.

Tum neque ripa suo, barathro nec fixa sub imo
Saxa stetere loco; nutat Trachinia rupes,
Nec sentit solitas, immania pondera, silvas;
Emotæque suis properant de collibus orni,
Mulcenturque novo maculosi carmine lynces.

Dis dilecte senex, te Jupiter æquus oportet
Nascentem, et miti lustrarit lumine Phoebus.
Atlantisque nepos; neque enim, nisi carus ab ortu
Dis superis, poterit magno favisse poetæ.
Hinc longæva tibi lento sub flore senectus
Vernat, et Æsonios lucratur vivida fusos;
Nondum deciduos servans tibi frontis honores,
Ingeniumque vigens, et adultum mentis acumen.
O, mihi si mea sors talem concedat amicum,
Phœbæos decorasse viros qui tam bene norit,
Siquando indigenas revocabo in carmina reges
Arturumque etiam sub terris bella moventem!
Aut dicam invictæ sociali fœdere mensæ V
Magnanimos heroas; et, O, modo spiritus adsit,
Frangam Saxonicas Britonum sub Marte phalanges!

u

[blocks in formation]

Our author converts the three Hyperborean nymphs, who sent fruits to Apollo in Delos, into British goddesses.-T. WARTON.

At non sponte domum tamen idem, &c.

Apollo, being driven from heaven, kept the cattle of king Admetus in Thessaly, who had entertained Hercules: this was in the neighbourhood of the river Peneus, and of mount Pelion, inhabited by Chiron.-T. WARTON.

Siquando indigenas revocabo in carmina reges, &c.

The "Indigenæ reges" are the ancient kings of Britain.-T. WARTON.

• Sociali fædere mensæ, &c.

The knights, or associated champions, of King Arthur's round table, as Mr. Warton observes.-ToDr.

« AnteriorContinua »