inftruat de articulis fidei, et aliis ad falutem cognitu neceffariis, et ignorantiam ejus corripiat, ils lumque admoneat ut ea poftmodùm diligentius addifcat.

Audiat patienter confitentem, et adjuvet quotiefcumque opus fuerit; nec unquam reprehendat, nifi finita confeffione; nec fasile interpellet, nifi opus fuerit aliquid melius intelligere: fed fiduciam ei præbeat et humaniter fuggerat, ut omnia peccata fua ritè et integrè confiteatur, remotâ ftultâ illâ quorumdam verecundiâ, quâ præpediti, fuadente diabolo, peccata fua confiteri non audent.

Si pœnitens numerum et fpecies et circumftantias pecca orum explicatu necessarias non exprefferit, eum facerdos prudenter interroget. Et fi attentis perfone circumftantiis, rationabiliter metuat aut dubitet, ne forte non fit integra ejus confeffio, de illis prudenter examinet, quæ à pœnitente fufpicatur reticeri; præfertim de peccatis fui ftatus; maximè fi de iis nullatenus fe accufat.

Sed caveat ne curiofis aut inutilibus interrogatiobus quemquam detineat, præfertim juniores utriufque fexus, aut de iis quæ ignorant imprudenter interroget, ne fcandalum patiantur, indeque peccare difcant.

Cæterùm de peccatis contra fextum præceptum, non rarò neceffe erit pœnitentes, præfertim muliebris fexus, examinare, numquam aliter præ pudore, hujufcemodi peccata confeffuras. In hoc autem examine confeffarius caftè et cautè admodum procedat; fenfim a cogitationibus fimplicibus ad morofas, à morofis ad defideria, à defideriis ad actus minus criminofos afcendendo; et fi illos fateantur, ad magis criminofos.

Demum

Demum auditâ confeffione, pro peccatorum gravitate et qualitate, ac pœnitentis conditione, opportunas correptiones ac monitiones prout opus esse viderit, paternâ charitate adhibebit, et ad dolorem ac contritionem efficacibus verbis adducere conabi tur, atque ad vitam emendandam, ac melius inftituendam inducet, remediaque peccatorum tradet.

Poftremò falutarem et convenientem fatisfactio nem, quantum fpiritus et prudentia fuggefferit, injungat, habita ratione ftatus, conditionis, fexus, atatis, et etiam difpofitionis poenitentium. Videatque ne pro peccatis gravibus leviffimas pænitentias imponat, ne fi forte peccatis conniveat, alienorum peccatorum particeps efficiatur. Id verò ante oculos babeat, ut jatisfactio non fit tantum ad novæ vitæ cuftodiam, et infirmitatis medicamentum, fed etiam ad præteritorum peccatorum caftigationem.

Curet autem quantum fieri poteft ut contrarias peccatis pænitentias injungat: veluti avaris eleemofynas, libidinofis jejunia, et alias carnis afflictiones, fuperbis humilitatis officia, defidiofis devotionis ftudia. Ea denique fingulis præfcribat, quibus eos fperat a peccatis fuis efficaciter retrahendos: præfertim verò orationis, præcipuè mentalis, et lectionis facra, quotidianum exercitium, et facramentorum dignam frequentationem. Cæterum pro peccatis occultis, quantumvis gravibus, manifefiam pænitentiam nunquam imponat.

Videat autem diligenter facerdos, quando et quibus conferenda, vel neganda, vel differenda fit abfolutio; ut rite difpofitis boc beneficium impendat, dubiè difpofitis regulariter differat, deneget indif pofitis: quales cenfendi funt qui nulla dant figna doloris, qui odia et inimicitias deponere, aut aliena,

D 2

fi poffunt, reftituere, aut proximam peccandi occafionem deferere, aut alio modo peccata derelinque re, et vitam in melius emendare nolunt; aut qui publicum fcandalum dederunt, nifi publicè fatisfaciant, et fcandalum tollant.

Inter dubiè difpofitos etiam confuetudinarii communiter numerandi funt; quibus proinde extra cafum neceffitatis, abfque notabili emendatione, absolutio communiter impendenda non eft: præfertim fi fidem antea datam non femel fefellerint.

Si verò quis confiteatur in periculo mortis conftitutus, abfolvendus eft ab omnibus peccatis et cenfuris, quantumcumque refervatis (nifi fit manifeftè indifpofitus) fed prius, fi poteft, cui debet, fatisfaciat; ac fi periculum evaferit, fuperiori a quo alias effet abfolvendus, cum primùm poterit fe fiftat, quidquid debet præftiturus.

Quod fi vox et loquela grum deficiat, conetur facerdos nutibus et fignis peccata pœnitentis cognofcere; quibus utcumque vel in genere, vel in fpecie cognitis, vel etiam fi confitendi defiderium, five per fe, five per alios oftenderit, abfolvendus eft.

Meminerit porrà facerdos ægris non effe injungendam gravem aut laboriofam pœnitentiam, fed indicendam tantùm illam, quam, fi convaluerint, opportuno tempore peragant. Interim juxta gravitatem morbi, aliquâ oratione, aut levi fatisfactione impofita, et acceptata, abfolvantur, prout opus fuerit.

Denique præter bonitatem, fcientiam atque prudentiam in confeffario requifitam, neceffarium quoque eft ut figillum fecreta confeffionis fub exacto perpetuoque filentio inviolatum confervet: atque adeo nihil unquam dicat vel faciat, quod vel directè

vel indirectè tendat ad revelationem alicujus peccati, vel defectus ex fola confeffione cogniti. Sed neque fcientia ex confeffione acquifita unquam uti præfumat, cum gravamine poenitentis vel ejus periculo: neque de peccatis in confeffione auditis, ne generaliter quidem loquatur, nifi poftulet neceffitas; et tunc difcretè, et cum magnâ prudentiâ, ut nulla de perfonis, vel levis oriri poffit fufpicio; nec unquam coram laicis, ne forte fcandalum patiantur.

Abfolutionis forma.

Ntequam pœnitens peccata fua confiteatur, pe tat à facerdote benedictionem; quam his vel fimilibus verbis impertiri poterit: Dominus fit in corde tuo, et in labiis tuis, ut verè et humiliter confitearis peccata tua, in nomine Patris, et Filii, et Spiritus fancti. Amen.

Tum poenitens confeffionem generalem Latina vel vulgari lingua dicat: fcilicet, Confiteor, &c. vel faltem utatur his verbis: Confiteor Deo omnipotenti, et tibi pater. Et exinde peccata fua confiteatur. Peractâ autem confeffione, fi pœnitens abfolvendus fit, injunctâ ei prius, et ab eo acceptatâ falutari pænitentia, primò dicit facerdos :

Mifereatur tui omnipotens Deus, et dimiffis peccatis tuis perducat te ad vitam æternam. Amen.

Deinde dexterâ verfus pænitentem elevata, dicit:

Indulgentiam, abfolutionem, et remiffionem

pec

peccatorum tuorum tribuat tibi omnipotens et mifericors Dominus. Amen.

Dominus nofter Jefus Chriftus te abfolvat ; et ego auctoritate ipfius te abfolvo ab omni vinculo excommunicationis (fufpenfionis) et interdicti, in quantum poffum, et tu indiges. Deinde ego te abfolvo a peccatis tuis, in nomine Patris, et Filii, et Spiritus fancti. Amen.

Si pœnitens fit laicus, omittitur verbum, suspenfionis.

Paffio Domini noftri Jefu Chrifti, merita beatæ Mariæ virginis, et omnium fanctorum, quidquid boni feceris, et mali fuftinueris, fint tibi in remiffionem peccatorum, augmentum gratiæ, et præmium vitæ æternæ. Amen.

In confeffionibus autem frequentioribus et brevioribus, cæteris omiffis, fatis erit dicere: Dominus nofter Jefus Chriftus, &c. ut fupra ufque ad illud Paffio Domini, &c. Urgente verò gravi neceffitate, in periculo mortis, breviter dicere por

terit:

Ego te abfolvo ab omnibus cenfuris et peccatis, in nomine Patris, &c,

Forma abfolvendi ab excommunicatione in foro externo.

IN

N primis facerdos, cui poteftas abfolvendi ab excommunicationis fententia a fuperiore conceffa eft, fuper poenitentem coram fe genuflexum, recitat totum pfalmum L. Miferere mei Deus, &c. (prout

infrà