se1 divisum non stabit, et omnis scientia et2 regula adversum se divisa non stabit. Ideoque necesse est, ut concorditer salubres suscipiatis hortatus, nihil per contentionem agentes, sed ad omne studium devotionis unanimes divinis et apostolicis constitutionibus pareatis. Data XVII.3 Kal. Octobr. Magno et Camerino conss. CUIUS SUPRA ATHENIENSIBUS DIRECTA.1 VI. VIGINIUS 5 papa Atheniensibus salutem. 6 [VI.Epistola eiusdem bus directa in qua orta ne ducant iu gum cum in Multa mihi fidutia est apud vos, fratres, et multa gloriatio pro vobis. Reple- Atheniensitus sum consolatione, superabundo gaudio in omni tribulatione nostra. Tribulor enim quando de vobis audio quod non oportet. Consolor vero quotiens ea inter tur eos vos fieri cognovero quae bonos christianos decet implere. Nolite, fratres, iugum ducere cum infidelibus, unde doctor gentium loquitur dicens: Quae participatio fidelibus.] iustitiae cum iniquitate? quis autem consensus templo dei cum idolis? vos enim estis templum dei vivi, sicut dicit dominus : Quoniam inhabitabo in illis et inambulabo et ero illorum deus, et ipsi erunt mihi in populos. Si enim deus angelis peccantibus non pepercit, sed rudentibus 10 inferni detractos in tartarum tradidit in11 iuditio cruciandos reservari, et originali mundo non pepercit, sed octavum Noe iustitiae praeconem 12 custodivit, diluvium mundo impiorum indicens et civitates Sodomorum et Gomorrhaeorum in cinerem redigens 13 eversione damnavit, exemplum eorum qui impie acturi1 sunt ponens, quid putatis iniquis et impiis perseverantibus in nequitia eorum erit? Iustum vero Loth oppressum a nefandorum iniuria ac luxuriosa conversatione 15 eruit 16, aspectu enim et auditu iustus erat, habitans apud eos qui de die in diem animam iustam iniquis operibus cruciabant. Novit deus pios de temptatione eripere, iniquos vero in diem iudicii cruciandos reservare, magis autem eos qui post carnem 17 in concupiscentia immunditiae ambulant dominationemque 18 contemnunt, audaces, sibi placentes sectas non metuunt facere blasphemantes. Unde 19 alieni 20 erroris societatem vel21 a sui propositi tramite 22 recedentem aut apostolicae sedis iussionibus inobedientem suscipere non possumus, nec impedire recte credentes vel sanctorum patrum 23 iussionibus obtemperantes permittimus, quia inter fideles et infideles magna debet esse discretio 24. Si deus, fratres, iustis non pepercit, quid de nobis peccatoribus peccantibus 25 fieri putatis? Custodite vos ab omni inquinamento carnis et corporis 26, ut salvi sitis in die adventus domini,' unum autem hoc non lateat vos 27, ut ait apostolus: Karissimi, quia unus dies apud dominum sicut mille anni, et mille anni sicut dies unus. Non 1 Sg. add. ipsum. 2 Mut. ex. Dst. aut. 3 Bb.XIV. 4 Deest inscr.in Mut. Sg. Item Ygini papae. Dst. add. in qua hortatur eos ne ducant iugum cum infidelibus, apostolicarum epistolarum exemplis referta. Par. 4280 AA, in quo rubrica in margine exhibita ut inscriptio profertur, eidem apponit numerum VI., ita et Bb. Numerus deest in Dst. 5 Bb. Mut. Viginus. Sg. Dst. Yginus. 6 Sg. add. enim. 7 Bb. Dst. qui. 8 Mut. Bb. deus. 9 Bb. populis. 10 Bb. trudentibus; in margine alia manu s. XI: alias mentibus. 11 Deest in Sg. Bb. Dst. 12 Mut. praeceptionem. 13 Bb. rediens. 14 Dst. impii ac duri. In margine: qui impii ac duri sunt. 15 Mut. Bb. iniuria conversione. Sg. iniuria conversatione. 16 Dst. eripuit. 17 Dst. addit: alteram. damnationemque. 19 Bb. addit: enim. Dst. et nos. 20 Om. Sg. 21 Dst. sectantem. addit: non. 23 Bb. addit: tuorum; Sg. Dst. add. suorum. 24 Sg. Dst. distinctio. Mut. Sg. Dst. 26 Sg. spiritus. 27 Delevit Bb. 18 Dst. 22 Dst. 25 Deest in [I.Ut in die dominico 5 6 tardat dominus promissis, sed patienter agit1 propter vos, nolens aliquos perire, sed 8 DECRETA PII PAPE 10. INCIPIT EPISTOLA PII PAPAE ECCLESIIS I. Omnibus ecclesiis in eadem qua sumus fide et doctrina manentibus Prus pascha cele- apostolicae sedis archiepiscopus. bratur.] 12 Gratias agimus, fratres, deo, quoniam 13 crescit fides vestra11 et habundat caritas uniuscuiusque omnium vestrum in invicem, ita ut nos ipsi in vobis gloriaemur in aecclesiis dei. Videte, fratres, videte ut nemo vos seducat, volens in humilitate et religione angelorum 15, quae non vidit, ambulans frustra, inflatus sensu carnis suae, et non tenens capud, ex quo totum corpus per nexum et coniunctiones 16 ministratum1 17 et constructum 18 crescit in augmentum dei; sed induite vos sicut electi dei, sancti et dilecti, viscera misericordiae, benignitatem, humilitatem, modestiam, patientiam, supportantes invicem et donantes vobismetipsis si quis 19 habet querellam, et sicut Christus donavit vobis, ita et vos. Caeterum nosse vos volumus quod pascha domini die dominica 20 annuis solemnitatibus 21 sit celebrandum 22. Istis temporibus ergo Hermes doctor fidei et scripturarum effulsit 23 inter nos, et licet nos idem 24 pascha praedicta die caelebremus 25 et quidam inde dubitarent, ad corroborandas tamen animas eorum eidem Herme 26 angelus domini in habitu pastoris apparuit et precepit ei, ut pascha die dominico ab omnibus celebraretur tempore suo. Unde et vos apostolica auctoritate instruimus omnes eadem servare debere, quia et nos eadem servamus 27, nec debetis a capite quoquomodo dissidere 28. Cavete diligenter omnes, ne quis vos decipiat 8 Sg. 1 Sic ait corr. sec. Sg. Bb. Mut. Dst. 2 Sg. veniet. Bb. et veniet. 3 Mut. Sg. Bb. Dst. magno. 4 Sg. Dst. sint. 5 Sg. Bb. Mut. Dst. add. in. 6 Sg. Dst.solvuntur. 7 Mut. Dst.inhabitat. Bb. Dst. passos. 9 Mut. solidabit. Sg. Bb. Dst. solidabitque. 10 Deest in Mut. Dst. Decr. Pii p. Bb. in margine: decr. Pii pp. VIII. 11 Sg. epistola Pii papae quod pascha die dominica sit celebrandum et quod pastores ab ovibus non sint lacerandi vel conculcandi. Dst. Inc. ep. P. p. de sacerdotibus vendentibus et ementibus et quod nihil prosit ieiunare et orare nisi mens ab iniquitate revocetur et ab iniquitatibus lingua coerceatur. Deest inscriptio in Mut. 12 Sec. Par. 4280 AA. Deest in Dst. Numerus solus in Bb. 13 In Sg. man. post. additur: super. 14 Mut. Bb. 15 Deest in Mut., ubi lacuna invenitur. Sg. angelica loqui. Bb. angelo. Dst. evangelii loqui. 16 Sq. Bb. Dst. coniunctione. 17 Sg. Bb. Dst. sumministratum. 18 Om. Sg. et constructum. 19 Dst. addit: adversus aliquem. 20 Sg. dominico. 21 Mut. Sg. Bb. Dst. temporibus. 22 Bb. Dst. celebranda. Bb. hic (sine numero) rubricam ponit: de sancto Hermeto. Dst. quo die pascha celebretur, quae etiam in margine Par. 840 inveniuntur. 23 Sg. fulsit. 25 Sg. Bb. Dst. celebraremus. 26 Codd. cit. Hermeti. 27 Dst. veneramur. nostra. cedere. 24 Mut. eundem. 28 Bb. Dst. dis 8 4 a apostolica ecclesia [III. Quod alicui suo er rore non pol sensum pre [IV. De pa store non reprehendendo ab ovibus.]7 per aliquam astrologiam vel philosophiam et inanem fallatiam secundum traditionem hominum, secundum elementa mundi et non secundum Christum et traditionem rectam: in Christo enim habitat omnis plenitudo divinitatis corporaliter, ut sitis in illo repleti, qui est caput omnis principatus et potestatis1. II. Qui et hanc 3 [II. Quod sanctam apostolicam sedem omnium aecclesiarum capud esse praecepit, ipso dicente sedes sit caprincipi apostolorum Petro: Tu es Petrus et super hanc petram edificabo eccle- Pucelsium siam meam, et porte inferi non praevalebunt adversus eam, et tibi dabo claves rum.] 2 regni caelorum. Et quodcunque ligaveris super terram erit ligatum et in caelo, et quodcunque solveris super terram erit solutum et in caelo. III. Quid enim prodest nichil prosit illi suo errore non pollui, qui consensum praestat erranti. Sine dubio contra mandata dimittit et qui peccat et qui consensum praestat erranti ". IV. Oves enim lui, si conpastorem suum non reprehendant, plebs vero episcopum non accuset, nec vulgus stat erranti.]5 eum arguet, quia 10 non est discipulus super magistrum neque servus super dominum". Episcopi autem a deo sunt iudicandi, qui eos sibi oculos elegit; nam 12 subditis aut pravae vite hominibus non sunt 13 arguendi vel accusandi aut lacerandi, ipso domino exemplo 14 dante, quando per seipsum 15 et non per alium vendentes sacerdotes 16 et ementes eiecit de templo et mensas nummulariorum proprio evertit flagello et eiecit de templo; et sicut alibi per prophetam loquitur dicens: Deus stetit in sinagoga deorum, in medio autem 17[deos 18 discernunt 19. Si quis vero a suo proposito retrorsum exorbitaverit et iussa apostolicae sedis 20 transgressus fuerit, infamis efficitur. V.Reprobari ergo oportet eorum redargutiones qui in recta fide [V.Qui sint suspecti sunt. Fides autem et conversatio primum scrutanda est, et22 denuo 23 qui vel reprobandi in acinreprehensibiles apparuerint sunt recipiendi, et non prius, quia bonus bona 24 cusatione.]21 testante veritatis voce ex bono thesauro cordis sui profert bona et malus homo ex malo thesauro cordis sui 25 profert mala. Ex abundantia enim cordis os loquitur, ideo persona et opinio ac vita uniuscuiusque in initio 26 rimanda est, quia boni semper infestantur a malis.] Boni enim cum malis, licet mixti sint in ecclesia, vix concordari 27 inveniuntur, quoniam dissimilis est eorum 28 cogitatio, voluntas et actus. VI. Nihil enim prodest homini ieiunare et orare et alia religionis 30 bona agere, nisi mens ab iniquitate revocetur et ab obtrectationibus lingua cohibeatur 31, unde ait aliquid bopropheta: Cohibe linguam tuam a malo, et labia tua ne loquantur dolum 32, deverte nisi mens ab recipiendi [VI. Quod nichil prosit num agere, iniquitate revocetur et Fides autem et conversatio et non prius, lingua a deBen. I. 393. II. 381. aut c. 12. Angilr. (c. 21. tractione coconc. Chalc. D. et c. 8. conc. Carth. D.). bonus bona testante VI. 45. ideo persona gilr. ll. cc. os loquitur, Luc. hibeatur, et quod fidelis non debeat venire in su - rimanda est, cf. Ben. et An- spicionem.]29 c. VI. Nihil enim prodest · ab obtrectationi- Cohibe linguam tuam fac bonum, Ps. 1 Bb. potestates. 2 Sec. Par. 4280 AA et Dst. Numerus solus in Bb. 3 Om. Sg. 4 Deest in Dst. 5 Sec. Par. 4280 AA et Dst. Numerus solus in Bb. 6 Sine dubio-erranti deest in Mut.; Sg. Dst. sine dubio contra mandata dimittit erranti. Dst. in margine: episcopum a subditis non accusandum. 7 Sec. Par. 4280 AA et Dst. Solus numerus in Bb. 8 Mut. pastores suos. 9 Mut. Sg. Dst. arguat. 10 Mut. quoniam. 11 In Bb. alia manu s. XI. additur: suum. Par. 840 in margine: non accusandos episcopos a plebis suis. 12 Sg. Bb. Dst. non. 13 In codd. cit. deest: non sunt. 14 Mut. Sg. Dst.exemplum. 15 Sg. Dst. semetipsum. 16 Dst. in margine: vendentes sacerdotes et ementes dominus eiecit de templo. 17 Pars folii, ubi verba uncinis inclusa legebantur, humore consumta est. Textum restitui ex Mut. 18 Bb. deus. 19 Bb. Dst. discernit. 20 In Bb. alia manu 8. XI. additur: libenter. 21 Sec. Par.4280 AA et Dst. Solus numerus in Bb. 22 Om. Dst. 23 Sg. dein vero pro: et denuo. 24 Sg. Eb. Dst. homo. 25 In Sg. Bb. Dst. deest cordis sui. Dst. inimici pro: in initio. 27 Sg. concordare. 28 Deest in Dst., in Sg. manu post. additur. 29 Sec. Par. 4280 AA et Dst. Solus numerus in Bb. 30 Dst.religione. 31 Sg.coerceatur. malum. 26 Sg. 32 Dst. [VII. Epistola italicis directa qua monet eos cavere a con emulatione divinis usi suis usi 2 a malo et fac bonum. Nemo enim bonum faciens alteri verbo aut facto nocere vult, quia nec1 in suspitione debet venire fidelis homo ut dicat aut fatiat ea quae pati non vult. Quia omnis suspicio potius repellenda est quam adprobanda vel recipienda. Caritas enim non querit quae sua sunt, sed quae aliorum: quia unius causa multorum non est preferenda. Sectamini caritatem, emulamini spiritalia. Caritas autem patiens est, benigna est. Caritas enim 3 non emulatur, non agit perperam, non inflatur, non est ambitiosa, non querit que sua sunt, non irritatur, non cogitat malum, non gaudet super iniquitatem ; congaudet autem veritati, omnia suffert, omnia credit, omnia sperat, omnia sustinet. Caritas numquam excidit. Semper rogo vos, ut deteriora reiciatis et meliora perficiatis, quia nos non spiritum mundi accepimus, sed spiritum qui ex deo est, ut sciamus quae a deo donata sunt nobis, et ea sectamini indifferenter. Data VII. Idus Aprilis Claro et Severo cc. conss. 7 6 CUIUS SUPRA ITALICIS DIRECTA.10 VII. PIUS Romane urbis archiepiscopus Italicis fratribus salutem in domino. Scitis, fratres, quia dei agricultura sumus, ideo eius adiutores esse debemus, secundum gratiam quam ipse dedit nobis; si autem hoc esse neglexerimus, nulli tentione et dubium est quod dampnabimur. Si vero in eius servitio pro viribus laboraverimus et ne praedia verique eius adiutores fuerimus eiusque voluntatem implere studuerimus, profecto bus tradita ab eo ditabitur 12, quia uniuscuiusque opus 13 quale sit, ut ait apostolus, dies domini applicent declarabit et ignis probabit. Ad sedem autem apostolicam perlatum est quod sint bus.] 11 inter vos 14 contentiones et emulationes, et praedia divinis usibus tradita quidam humanis adplicant usibus, et domino deo cui tradita sunt ea subtrahunt ut suis usibus inserviant. Quapropter ab omnibus illius usurpationis contumelia depellenda est, ne predia sibi15 secretorum caelestium dicata 16 a quibusdam irruentibus vexen[VIII. Ut tur. VIII. Quod si quis praesumpserit, sacrilegus habeatur et sicut sacrilegus iudibeantur qui cetur 18. Ipsos autem qui hoc agunt clericos et domini sacerdotes persequi eosque clesiastica infamari audivimus, ut malum super malum addant et deteriores fiant, non intelligentes quod aecclesia 19 dei in sacerdotibus consistit 20 et crescit in templum deio1; que clericos et sicut qui ecclesiam dei vastat, eius praedia et donaria 22 expoliat et invadit, fit sacrilegus, sic et ille qui eius sacerdotes insequitur sacrilegii reus existit et sacrilegi ha praedia ec sibi usurpant ipsos et domini sacerdotes per secuntur.] 17 non revocetis. 4 Mut. 12 Mut. 1 Mut. quanto minus. 2 Sg. Dst. suspitionem. 3 Bb. autem. In Sg. Dst. deest. Dst. iniquitate. 5 Mut. excedit. Dst. excidet. 6 Mut. ad deter. revocetis. Sg. Bb. Dst. det. 7 Mut. quae. 8 Mut. asectamini pro: ea sectamini. 9 Mut. Sg. Bb. Dst. VIII. 10 Deest inscriptio in Mut. Bb. Cuius unde supra. Sg. Epistola Pii papae ne episcopi passim accusentur et quod causae ibi finiri debeant ubi fuerint exortae. Dst. Cuius s. quod gravius sit sacrilegium agere quam fornicari. 11 Sec. Par. 4280 AA et Dst. Solus numerus in Bb. ab illo ditabimur. Bb. a deo dabimur. Sg. Dst. ab eo ditabimur. 13 Deest in Mut. 14 In margine: episcopos non acusandos. Dst. in marg. ne praedia ecclesiastica aliquis tollat et suis usibus applicet. 15 Dst. usui. 16 Mut. Bb. caelestia indicata. Sg.caelestium vindicata. 17 Sec. Par. 4280 AA et Dst. Solus numerus in Bb. Par. 840 in marg. predium ecclesia invadens et sacerdotes infamens sacrilegus est. 18 Bb. habeatur. 19 Bb. aecclesiam. 20 Sg. Dst. consistat. 21 Dst. in marg. praedia ecclesiastica ecclesiae invadens et sacerdotes infamans sacrilegus est. 22 Mut. Bb. Dst. add. et. 13 gravius pec crilegium sacrilegus iudicatur. Emulamini, fratres, charismata meliora1, et nolite talia agere, nec eis misceri aut consentire qui talia agunt, quoniam non solum qui talia agunt sunt huius 3 criminis rei, sed qui facientibus consentiunt. IX. Non ergo gravius IX. Quod peccatum est fornicatio quam sacrilegium, et sicut maius est peccatum quod in catum sit sadeum committitur quam quod in hominem, sic gravius est sacrilegium agere, quam quam fornifornicari; de talibus enim ait apostolus: Et vos inflati estis et non magis luctum catio.] 5 habuistis ut tollatur de medio vestrum 8, qui hoc opus fecit. Ego quidem absens corpore, presens autem 9 spiritu, iam iudicavi ut presens eum qui sic operatus est in nomine domini nostri 10 Iesu Christi, congregatis vobis et meo spiritu cum virtute domini Iesu Christi tradere huiusmodi satane in interitum carnis, ut spiritus salvus sit in die domini nostri Iesu Christi11. Non bona gloriatio vestra. Nescitis quia modicum fermentum totam massam corrumpit? Expurgate, inquid apostolus, vetus fermentum ut sitis nova conspersio 12, sicut estis azimi. Etenim pascha nostrum immolatus est Christus. Itaque epulemur, non in fermento veteri neque in fermento malitie 15 [et nequitiae, sed in azimis sinceritatis et veritatis. Scripsi vobis in aepistola, ait idem ipse 14 apostolus, ne 15 commisceamini fornicariis, non utique fornicariis huius mundi aut avaris aut rapacibus aut idolis servientibus; alioquin debueratis de hoc mundo exisse. Nunc hoc 16 scripsi vobis: Non commisceamini1. Si quis 18 frater nominatus est fornicator, inmundus 19 aut avarus aut idolis serviens aut maledicus aut aebriosus aut rapax, cum eiusmodi nec cibum sumere. Quid enim mihi 20 qui foris sunt iudicare? Nonne de his qui intus sunt vos iudicastis1? Nam eos qui foris sunt deus iudicabit.] Auferte malum ex vobis ipsis 22. Audet aliquis vestrum, habens negotium adversus alterum, iudicari apud iniquos et non apud sanctos? An nescitis quoniam sancti dei 23 de 24 mundo iudicabunt? Et si in vobis25 iudicabitur mundus, indigni estis quidem ut de minimis iudicetis, nescitis quoniam angelos iudicabimus? quanto magis saecularia! Saecularia igitur iuditia si habueritis, contemptibiles qui sunt in aecclesia illos constituite ad iudicandum. Ad verecundiam vestram dico, sic non est inter vos sapiens quisquam qui possit iudicare inter fratrem suum, sed frater cum fratre 26 iudicio contendit, et hoc apud 27 infideles? Iam quidem omnino delictum est in vobis quod iudicia habetis 28 inter vos. Quare non magis iniuriam 29 accipitis? Quare non magis 30 fraudem patimini? Sed vos iniuriam facitis et fraudatis, et hoc fratribus. An nescitis quia iniqui regnum dei non possidebunt? Nolite errare. Neque fornicari31, neque idolis servientes, neque adulteri, neque molles, neque masculorum concubitores, neque fures, neque avari, neque ebriosi, neque maledici, neque rapaces regnum dei possidebunt. Et hec quidem fuistis, sed abluti estis, sed sanctificati estis in nomine domini nostri Iesu Christi et in spiritu dei nostri. De caetero salva talia agunt. 1 Mut. maiora. 2 Om. Sg. nec eis misceri 3 Sg. unius. 4 Pro talia agere criminis rei Mut. Bb. Dst. agere, quoniam non solum qui talia agunt sunt unius (Dst. huius) criminis rei. 5 Sec. Par. 4280 AA et Dst. Solus numerus in Bb. 6 Mut. sed. 7 Dst. in marg. gravius est sacrilegium agere quam fornicari. 8 Mut. Sg. Bb. Dst. omittunt: de medio vestrum. 9 Deest in Sg. Dst. 10 Om. Sg. 11 congregatis salvus sit in die dn. nri I. Christi desunt in Mut. Sg. Bb., in Dst. adduntur in marg. alia manu, ut vid., s. XII. 12 Mut. Bb. consparsio. 13 Pars folii, ubi verba uncinis inclusa legebantur, humore consumta est. Textum restitui ex Mut. 14 Deest in Bb. Dst., in Sg. idem. 15 Sg. non. 16 Sg. Bb. Dst. autem. 17 Codd. cit. commisceri. 18 Sg. qui. 19 Deest in Sg. Bb. Dst. 20 Sq. Dst. add. de his. 21 Sg. Bb. Dst. 23 Deest in Mut. Sg. Bb. Dst. 24 Dst. addit: hoc. 25 Sg. Dst. 27 Bb. agunt. 28 Deest in Bb. Dst. sunt. Sg. sint. 29 Deest in 30 iniuriamnon magis deest in Dst. 31 Sg. Dst. fornicarii. iudicatis. 22 Deest in Mut. nobis. 26 Sg. Dst. add. in. Mut. ubi lacuna invenitur. |